Từ hạt cà phê đến tách cà phê hoàn hảo
Quả kỷ tử, hay còn gọi là goji berry, là một loại quả nhỏ nhưng chứa đựng nhiều dưỡng chất quý giá cho sức khỏe. Với hình dạng nhỏ, màu đỏ tươi và vị ngọt nhẹ, kỷ tử đã trở thành một nguyên liệu phổ biến trong các món ăn và thực phẩm bổ sung. Nguồn gốc của quả kỷ tử là từ Trung Quốc, nhưng hiện nay đã được trồng ở nhiều nơi trên thế giới, nhờ vào những lợi ích sức khỏe đáng kể mà nó mang lại.
Đặc điểm của kỷ tử
Kỷ tử là quả của cây kỷ tử, một loại cây thuộc họ Cà (Solanaceae). Quả kỷ tử có nguồn gốc từ châu Á, đặc biệt phổ biến trong y học cổ truyền Trung Quốc, nơi nó đã được sử dụng hàng nghìn năm vì những lợi ích sức khỏe tiềm năng.
Quả kỷ tử có kích thước nhỏ, hình bầu dục và thường có màu đỏ hoặc cam đỏ rực rỡ. Có hương vị ngọt ngào pha chút chua nhẹ, có thể ăn tươi hoặc phơi khô để bảo quản.
Quả kỷ tử thường được sử dụng trong các món ăn như cháo, canh, trà, hoặc ăn như một món ăn vặt. Ngoài ra, kỷ tử còn được sử dụng làm thành phần trong các loại thuốc bổ và thực phẩm chức năng.
Giá Trị Dinh Dưỡng Của quả Kỷ Tử
Một khẩu phần 15g kỷ tử khô chứa các giá trị dinh dưỡng ước tính như sau:
Calorie: Khoảng 50-60 kcal
Carbohydrate: Khoảng 11-12g
Chất xơ: Khoảng 2g
Protein: Khoảng 1-2g
Chất béo: Khoảng 0.5g
Vitamin C: Khoảng 6-7mg
Vitamin A (dưới dạng beta-carotene): Khoảng 40-50μg
Sắt: Khoảng 1mg
Kali: Khoảng 150mg
Canxi: Khoảng 15-20mg
Kỷ tử khô cũng chứa một lượng nhỏ các chất chống oxy hóa như zeaxanthin và lutein, giúp bảo vệ sức khỏe mắt và hỗ trợ chống lão hóa.
Lượng calo và carbohydrate của kỷ tử khô khá cao so với khi ăn kỷ tử tươi, do quá trình sấy làm giảm nước và làm cô đặc chất dinh dưỡng.
Dưới đây là các hợp chất thực vật nổi bật có trong kỷ tử:
Polysaccharides: Kỷ tử có chứa polysaccharides, một loại carbohydrate phức tạp được cho là có tác dụng tăng cường miễn dịch và chống viêm.
Beta-carotene: Kỷ tử chứa lượng lớn beta-carotene, một tiền chất của vitamin A, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do và tốt cho sức khỏe mắt.
Zeaxanthin: Zeaxanthin là một carotenoid quan trọng có trong kỷ tử, giúp bảo vệ mắt khỏi ánh sáng mạnh và các bệnh thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác.
Lutein: Lutein cũng là một carotenoid có trong kỷ tử, giúp cải thiện sức khỏe mắt và có tác dụng chống oxy hóa.
Polyphemols (Chất chống oxy hóa): Kỷ tử chứa nhiều polyphenol, một nhóm chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do, làm giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và hỗ trợ chống lão hóa.
Betain: Betain trong kỷ tử giúp cải thiện chức năng gan và có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa.
Anthocyanins: Các hợp chất anthocyanin có trong kỷ tử giúp cải thiện lưu thông máu và có tác dụng chống viêm, bảo vệ tế bào.
Triterpenoids: Các hợp chất này có khả năng giảm viêm và có đặc tính kháng khuẩn, kháng nấm.
Nhờ vào những hợp chất thực vật này, kỷ tử không chỉ giúp cải thiện sức khỏe mắt mà còn có nhiều lợi ích khác như tăng cường miễn dịch, chống viêm, bảo vệ gan và hỗ trợ giảm căng thẳng.
lợi ích sức khỏe của kỷ tử
- Tăng cường hệ miễn dịch: Kỷ tử chứa nhiều vitamin C, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp nâng cao sức đề kháng của cơ thể, giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.
- Chống lão hóa: Các chất chống oxy hóa có trong kỷ tử giúp bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương gốc tự do, giúp làn da mịn màng và tươi trẻ hơn, đồng thời hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa.
- Hỗ trợ sức khỏe mắt: Kỷ tử là một nguồn tuyệt vời của zeaxanthin, một hợp chất carotenoid quan trọng cho sức khỏe mắt. Zeaxanthin có thể giúp bảo vệ mắt khỏi các bệnh lý liên quan đến tuổi tác như thoái hóa điểm vàng.
- Cải thiện chức năng gan: Theo nghiên cứu, kỷ tử có thể giúp cải thiện chức năng gan và bảo vệ gan khỏi tổn thương do các gốc tự do gây ra.
- Hỗ trợ giảm cân: Với hàm lượng chất xơ cao, kỷ tử giúp tăng cường cảm giác no lâu hơn và kiểm soát sự thèm ăn, hỗ trợ quá trình giảm cân hiệu quả.
- Cải thiện sức khỏe tim mạch: Các nghiên cứu cho thấy kỷ tử có thể giúp giảm huyết áp và cholesterol xấu, từ đó cải thiện sức khỏe tim mạch.
- Hỗ trợ giấc ngủ và giảm căng thẳng: Kỷ tử được cho là có tác dụng an thần nhẹ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm căng thẳng, lo âu.
Cách sử dụng quả kỷ tử
- Ăn trực tiếp: Kỷ tử có thể ăn trực tiếp như một món ăn nhẹ hoặc trộn vào các món salad. Quả kỷ tử có vị ngọt nhẹ, hơi chua, dễ dàng kết hợp với nhiều món ăn khác.
- Làm trà: Bạn có thể pha trà kỷ tử bằng cách đun sôi nước và cho vài quả kỷ tử vào. Trà kỷ tử có tác dụng giải nhiệt và cung cấp năng lượng cho cơ thể.
- Trộn vào smoothie: Thêm kỷ tử vào smoothie là một cách tuyệt vời để tận dụng lợi ích dinh dưỡng của loại quả này. Kỷ tử sẽ làm tăng độ ngọt tự nhiên và cung cấp thêm vitamin và khoáng chất.
- Kết hợp với các món ngọt: Bạn có thể thêm kỷ tử vào các món tráng miệng như yogurt, bánh hoặc kem để tăng hương vị và giá trị dinh dưỡng.
- Ngâm trong nước: Ngâm kỷ tử trong nước ấm khoảng 10-15 phút để quả mềm ra, dễ ăn hơn và phát huy tối đa các chất dinh dưỡng.
Lưu ý khi sử dụng kỷ tử
- Rửa sạch: Nếu bạn ăn kỷ tử tươi, hãy nhớ rửa kỹ để loại bỏ bụi bẩn và thuốc trừ sâu. Nếu sử dụng kỷ tử khô, bạn có thể ngâm qua nước ấm trước khi ăn.
- Ăn vừa phải: Mặc dù kỷ tử có nhiều lợi ích, nhưng ăn quá nhiều có thể gây tác dụng phụ như tiêu chảy hoặc đau bụng do lượng chất xơ và đường tự nhiên cao.
- Thận trọng với lượng đường: Mặc dù kỷ tử chứa lượng đường tự nhiên, nhưng người bị tiểu đường cần theo dõi lượng kỷ tử tiêu thụ để tránh tăng đường huyết.
Các câu hỏi thường gặp
1. Tại sao kỷ tử lại tốt như vậy?
Kỷ tử thường được gọi là siêu thực phẩm vì chúng chứa các hợp chất hóa học gọi là chất phytochemical được sản xuất bởi thực vật. Các chất phytochemical trong quả kỷ tử bao gồm polysaccharides, beta-carotene và zeaxanthin.
Polysaccharides là đặc tính chính của quả kỷ tử. Đây là nguồn cung cấp chất xơ thiết yếu. Một nghiên cứu sử dụng chuột già cho thấy polysaccharides trong kỷ tử giúp cải thiện chức năng miễn dịch và tăng tổng hoạt động chống oxy hóa trong cơ thể.
Beta-carotene chịu trách nhiệm tạo ra sắc tố màu đỏ cam trong quả kỷ tử. Beta-carotene rất quan trọng đối với sức khỏe của mắt, sức khỏe của xương, sức khỏe của da và sự phát triển của tế bào. Lượng beta-carotene trong quả kỷ tử thuộc loại cao nhất trong số các loại thực vật ăn được.
Zeaxanthin đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng zeaxanthin có thể ngăn ngừa thoái hóa điểm vàng, tình trạng suy giảm thị lực tiến triển xảy ra khi phần trung tâm của võng mạc hoặc điểm vàng bị thoái hóa.
2. Có thể ăn kỷ tử mỗi ngày không?
Một người có thể ăn quả kỷ tử như một phần của chế độ ăn uống cân bằng. Không có khẩu phần cố định cho quả kỷ tử. Tuy nhiên, một bài báo năm 2019 nói rằng 15 gram mỗi ngày có thể đủ để cung cấp đủ zeaxanthin cho cơ thể.
