Tất Tần Tật Về Cacao
Fungi (nấm) là một nhóm sinh vật đặc biệt với đặc điểm vừa giống thực vật, vừa giống động vật, nhưng chúng được phân loại trong một giới riêng – Kingdom Fungi. Nấm đóng vai trò quan trọng trong tự nhiên, y học, công nghiệp thực phẩm và cuộc sống hàng ngày. Dưới đây là những thông tin chi tiết về fungi.
Fungi là gì?
Fungi là các sinh vật nhân thực (eukaryote) có thành tế bào cấu tạo từ chitin. Chúng không quang hợp như thực vật mà hấp thụ chất dinh dưỡng từ môi trường xung quanh qua quá trình phân giải.
Đặc điểm chính:
Cấu trúc tế bào: Thành tế bào chứa chitin (khác với cellulose của thực vật).
Không di chuyển: Fungi không di chuyển nhưng phát triển bằng cách kéo dài sợi nấm.
Phân giải chất hữu cơ: Chúng sống bằng cách hấp thụ chất hữu cơ, có thể là ký sinh, cộng sinh, hoặc phân hủy chất chết.
Nguồn gốc: Fungi xuất hiện trên Trái Đất khoảng 1 tỷ năm trước.
Hình thái đa dạng: Từ nấm đơn bào (nấm men) đến nấm lớn (nấm hương).
Phân loại fungi
Fungi được chia thành 5 ngành chính:
1. Chytridiomycota (Chytrids)
Đặc điểm: Nấm đơn bào hoặc sợi, có roi, thường sống trong môi trường nước.
Vai trò: Gây bệnh ở động vật lưỡng cư hoặc phân hủy chất hữu cơ.
2. Zygomycota (Zygote Fungi)
Đặc điểm: Nấm sợi, sinh sản bằng cách tạo hợp tử (zygospore).
Ví dụ: Nấm mốc đen trên bánh mì (Rhizopus stolonifer).
3. Ascomycota (Sac Fungi)
Đặc điểm: Lớn nhất trong giới fungi, chứa nấm men và nấm mốc.
Ví dụ: Nấm men (Saccharomyces cerevisiae), nấm truffle, nấm mốc (Aspergillus).
Ứng dụng: Sản xuất rượu, bia, và kháng sinh.
4. Basidiomycota (Club Fungi)
Đặc điểm: Sinh sản bằng bào tử basidiospore, bao gồm nhiều loại nấm lớn.
Ví dụ: Nấm rơm, nấm hương, nấm linh chi.
5. Glomeromycota
Đặc điểm: Nấm cộng sinh với rễ cây, tạo mạng lưới mycorrhizae.
Vai trò: Hỗ trợ hấp thụ dinh dưỡng cho thực vật.
vai trò của fungi
Vai trò của fungi trong tự nhiên
1. Phân hủy sinh học (Decomposition)
Fungi phân hủy chất hữu cơ (lá cây, gỗ, xác động vật), tái chế dinh dưỡng trở lại đất.
2. Quan hệ cộng sinh
Mycorrhizae: Hợp tác với rễ cây, giúp cây hấp thụ nước và khoáng chất.
Lichen: Cộng sinh giữa nấm và tảo (hoặc vi khuẩn lam), sống trên bề mặt khắc nghiệt.
3. Cân bằng sinh thái
Kiểm soát sự phát triển của các sinh vật khác, đóng vai trò trong chuỗi thức ăn.
Vai trò của fungi trong cuộc sống con người
1. Thực phẩm
Nguồn thực phẩm: Nấm ăn như nấm hương, nấm rơm, nấm sò.
Sản xuất thực phẩm: Men làm bánh mì, bia, rượu.
Đặc sản: Nấm truffle, nấm matsutake.
2. Y học
Kháng sinh: Penicillin được chiết xuất từ nấm (Penicillium).
Hóa dược: Cyclosporin từ nấm giúp ức chế hệ miễn dịch sau cấy ghép nội tạng.
Điều trị ung thư: Một số loài nấm linh chi, nấm đông trùng hạ thảo được nghiên cứu.
3. Công nghiệp
Enzyme công nghiệp: Enzyme từ fungi được sử dụng trong sản xuất giấy, rượu, và thực phẩm.
Sinh học tổng hợp: Nấm được dùng để sản xuất hóa chất sinh học (bioethanol, axit hữu cơ).
4. Nông nghiệp
Cải tạo đất: Mycorrhizae tăng năng suất cây trồng.
Kiểm soát sinh học: Một số fungi được sử dụng để tiêu diệt sâu bệnh.
tác hại của fungi
Tác hại của fungi
1. Gây bệnh ở người
Bệnh nấm ngoài da: Hắc lào, nấm móng, nấm da đầu.
Bệnh nội sinh: Nấm Candida gây nhiễm trùng ở miệng, họng, hoặc máu.
2. Gây hại cho thực vật
Nấm bệnh: Gây bệnh cho cây trồng như rỉ sắt, nấm mốc trắng.
3. Độc tố (Mycotoxins)
Một số fungi sinh ra độc tố như aflatoxin, gây ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng.
