Tổng Quan Về Hệ Miễn Dịch
1. Hệ tiêu hóa là gì?
Hệ tiêu hóa là một “chuỗi nhà máy” trong cơ thể, nơi thức ăn và đồ uống được xử lý thành các chất dinh dưỡng để nuôi sống từng tế bào, đồng thời loại bỏ phần không cần thiết.
Nếu so sánh, nó giống như một dây chuyền sản xuất thực phẩm, nhưng nằm hoàn toàn bên trong bạn.
2. Cấu tạo chính của hệ tiêu hóa
Hệ tiêu hóa gồm nhiều bộ phận, mỗi nơi đảm nhận một công việc riêng:
Miệng – nơi bắt đầu, nghiền nhỏ thức ăn và trộn với nước bọt.
Thực quản – “đường ống” đưa thức ăn xuống dạ dày.
Dạ dày – “nồi nấu” trộn thức ăn với axit và enzyme để phá vỡ cấu trúc.
Ruột non – nơi hấp thu phần lớn dưỡng chất (vitamin, khoáng, đạm, chất béo, tinh bột đã tiêu hóa).
Ruột già – hấp thu nước, khoáng chất, tạo thành phân.
Gan, mật, tụy – “nhà cung cấp hóa chất” giúp tiêu hóa chất béo, cân bằng đường huyết và giải độc.
Cách hoạt động của hệ tiêu hóa
[Miệng]
↓
– Nhai: cơ học, nghiền nhỏ thức ăn
– Enzyme: Amylase (nước bọt) → bắt đầu phân giải tinh bột thành đường đôi
– pH: trung tính (~7)
↓
[Thực quản]
↓
[Dạ dày]
– Axit: HCl (axit clohydric) → pH 1–2
+ Phá vỡ cấu trúc protein
+ Kích hoạt pepsinogen → pepsin
+ Tiêu diệt vi khuẩn
– Enzyme: Pepsin → cắt protein thành peptide
– Chuyển thức ăn thành dạng sệt (chyme)
↓
[Ruột non – Tá tràng]
– Dịch mật (từ gan/túi mật) → nhũ hóa chất béo
– Dịch tụy: chứa nhiều enzyme
+ Amylase tụy → tinh bột → đường đôi
+ Lipase tụy → chất béo → axit béo + glycerol
+ Trypsin, chymotrypsin → peptide → axit amin
– pH: hơi kiềm (~7,5–8) do bicarbonat từ tụy trung hòa axit
↓
[Ruột non – Hấp thu]
– Các sản phẩm nhỏ (glucose, axit amin, axit béo) hấp thu qua thành ruột vào máu/lymph
↓
[Ruột già]
– Hấp thu nước, khoáng
– Vi khuẩn đường ruột lên men chất xơ tạo axit béo chuỗi ngắn
↓
[Hậu môn]
– Thải cặn bã ra ngoài
3. Chức năng của hệ tiêu hóa
Tiêu hóa: phân tách thức ăn thành dạng cơ thể có thể hấp thu.
Hấp thu: đưa dưỡng chất vào máu hoặc bạch huyết để nuôi tế bào.
Loại bỏ chất thải: đào thải những gì cơ thể không cần.
Bảo vệ: niêm mạc ruột và hệ vi sinh vật đường ruột giúp chống vi khuẩn, virus có hại.
Một hệ tiêu hóa khỏe giúp bạn:
Hấp thu tối đa dưỡng chất từ thức ăn.
Duy trì cân nặng hợp lý.
Tăng cường miễn dịch.
Giữ tinh thần và năng lượng ổn định.
Ngược lại, nếu bỏ qua sức khỏe tiêu hóa, bạn dễ gặp táo bón, đầy bụng, trào ngược, viêm loét và thậm chí ảnh hưởng đến tim mạch, não bộ.
4. Yếu tố ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa
Chế độ ăn: giàu rau xanh, ngũ cốc nguyên cám, thực phẩm lên men sẽ tốt hơn đồ chiên rán, nhiều đường, nhiều chất bảo quản.
Lượng nước: uống đủ giúp quá trình tiêu hóa và đào thải diễn ra trơn tru.
Thói quen sinh hoạt: ăn đúng giờ, nhai kỹ, hạn chế ăn khuya.
Tinh thần: stress kéo dài có thể gây rối loạn tiêu hóa.
Hệ vi sinh đường ruột: mất cân bằng vi khuẩn tốt – xấu có thể gây đầy hơi, táo bón, tiêu chảy.
