Collagen Là Gì?
Gan - cơ quan tiêu hóa đặc biệt
Trong hệ tiêu hóa, ngoài dạ dày, ruột, tụy… thì gan giữ một vị trí vô cùng đặc biệt. Gan không trực tiếp nghiền hay tiêu hóa thức ăn, nhưng lại đóng vai trò trung tâm trong việc chuyển hóa dưỡng chất và giải độc.
Gan nặng khoảng 1,4 – 1,6kg, là cơ quan lớn nhất trong hệ tiêu hóa.
Nằm ở hạ sườn phải, ngay dưới cơ hoành.
Kết nối mật thiết với ruột non qua đường mật.
👉 Có thể hình dung: dạ dày – ruột “tiêu hóa cơ học & hóa học”, còn gan là “nhà máy chế biến & lọc” dưỡng chất sau tiêu hóa.
Chức năng tiêu Hóa của gan
1. Sản xuất mật để tiêu hóa chất béo
Gan tiết ra mật, được dự trữ trong túi mật rồi đưa xuống ruột non.
Mật giúp nhũ tương hóa chất béo, khiến enzyme tiêu hóa dễ dàng phân cắt → hỗ trợ hấp thu vitamin tan trong dầu (A, D, E, K).
2. Chuyển hóa dưỡng chất
Sau khi ruột non hấp thu dưỡng chất, chúng đi qua tĩnh mạch cửa về gan. Tại đây, gan:
Carbohydrate: chuyển glucose thành glycogen để dự trữ, hoặc giải phóng đường khi cơ thể cần năng lượng.
Protein: chuyển acid amin thành các chất cần thiết, khử độc amoniac thành ure để thải qua thận.
Lipid: tổng hợp cholesterol “tốt” (HDL), phân giải mỡ, dự trữ năng lượng.
3. Vai trò giải độc của gan trong hệ tiêu hóa
Hệ tiêu hóa là “cửa ngõ” đưa vào cơ thể không chỉ chất dinh dưỡng mà cả chất độc hại. Gan chính là “lá chắn” bảo vệ:
Lọc độc tố: từ thực phẩm, thuốc, rượu, hóa chất, kim loại nặng.
Khử hoạt tính thuốc & hormone: biến chúng thành dạng tan trong nước để dễ đào thải qua mật hoặc thận.
Bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn đường ruột: nhiều vi khuẩn và độc tố theo máu ruột non đến gan, được đại thực bào Kupffer trong gan tiêu diệt.
Chế độ ăn và lối sống gây hại cho gan
Gan là “nhà máy lọc” của cơ thể. Nếu thường xuyên duy trì thói quen xấu, gan sẽ phải làm việc quá tải và dễ tổn thương. Một số yếu tố gây hại điển hình:
Rượu, bia và đồ uống có cồn: là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến viêm gan, xơ gan.
Đường và nước ngọt có gas: làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ không do rượu.
Thức ăn nhiều dầu mỡ, chiên rán, thực phẩm chế biến sẵn: chứa nhiều chất béo xấu và hóa chất bảo quản.
Thuốc dùng bừa bãi: lạm dụng thuốc giảm đau, kháng sinh, thuốc bổ gan không rõ nguồn gốc có thể gây độc gan.
Thói quen sống không lành mạnh: thức khuya, ngủ ít, căng thẳng kéo dài, ít vận động.
Ô nhiễm môi trường và khói thuốc lá: làm tăng gánh nặng thải độc.
nếu gan hoạt động kém sẽ như thế nào
Khi gan suy yếu, chức năng tiêu hóa và giải độc bị ảnh hưởng, dẫn đến hàng loạt vấn đề:
Rối loạn tiêu hóa: đầy bụng, khó tiêu, kém hấp thu chất béo và vitamin A, D, E, K.
Cơ thể mệt mỏi: năng lượng không được chuyển hóa và dự trữ hiệu quả.
Biểu hiện ngoài da: da sạm, vàng da, mẩn ngứa, nổi mụn do độc tố tích tụ.
Suy giảm miễn dịch: dễ nhiễm bệnh do gan không còn lọc sạch vi khuẩn và độc tố.
Biến chứng nặng: gan nhiễm mỡ, viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.
Cách cải thiện Chức năng gan
Một lối sống lành mạnh và chế độ ăn cân bằng sẽ giúp gan khỏe mạnh và phục hồi chức năng:
Hạn chế rượu bia, đồ uống có gas và thực phẩm chế biến sẵn.
Tăng cường rau xanh, rau họ cải (bông cải xanh, cải xoăn), trái cây giàu vitamin C.
Bổ sung thực phẩm hỗ trợ gan: nghệ, tỏi, gừng, trà xanh, các loại hạt.
Uống đủ nước (1,5 – 2 lít/ngày) để giúp đào thải chất độc.
Ngủ đủ giấc (7–8 giờ/đêm) vì gan thải độc mạnh nhất vào ban đêm.
Vận động đều đặn để cải thiện lưu thông máu, giảm tích tụ mỡ ở gan.
Kiểm soát cân nặng nhằm giảm nguy cơ gan nhiễm mỡ.
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt xét nghiệm chức năng gan nếu có dấu hiệu bất thường.
