Cam thảo (tên tiếng Anh: Licorice) là một loài thảo mộc nổi tiếng, đã được sử dụng hàng ngàn năm trong y học cổ truyền và hiện đại. Với hương vị ngọt ngào tự nhiên cùng các công dụng sức khỏe tuyệt vời, cam thảo trở thành nguyên liệu quý được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và ẩm thực.
Đặc điểm của cam thảo:
Tên khoa học: Glycyrrhiza glabra.
Nguồn gốc: Cam thảo có nguồn gốc từ các vùng Địa Trung Hải, Trung Á và Tây Nam Á.
Cam thảo là cây thân thảo lâu năm, cao khoảng 1-2 mét, lá kép lông chim, hoa tím nhạt hoặc xanh, rễ dày và có độ ngọt tự nhiên.
Bộ phận dùng: Rễ cây cam thảo, được phơi hoặc sấy khô.
Vị: Ngọt dịu, dễ chịu, kéo dài trong miệng.
Màu: Mặt cắt rễ thường có màu vàng nhạt đến nâu nhạt.
Mùi thơm nhẹ, đặc trưng, dễ nhận biết khi pha trà hoặc nấu thuốc.
hợp chất hóa học
- Glycyrrhizin: Chất tạo vị ngọt đặc trưng, ngọt gấp 30–50 lần đường mía; có tác dụng kháng viêm, kháng virus.
- Flavonoid: Chống oxy hóa, bảo vệ tế bào.
- Saponin: Giúp long đờm, làm dịu ho.
- Tinh dầu, coumarin và polysaccharide: Bổ trợ tiêu hóa và bảo vệ gan.
- Axit glycyrrhetinic: Có vai trò chống viêm mạnh, tương tự corticoid tự nhiên.
công dụng sức khỏe của cam thảo
1. Tăng cường hệ miễn dịch
Cam thảo có khả năng kích thích sản xuất interferon, một loại protein giúp tăng cường hệ miễn dịch và chống lại sự xâm nhập của virus, vi khuẩn.
2. Chống viêm và giảm đau
Các hợp chất trong cam thảo, như glycyrrhizin, có tác dụng giảm viêm và giúp giảm đau, đặc biệt trong các bệnh lý viêm nhiễm hoặc đau nhức cơ thể.
3. Hỗ trợ tiêu hóa
Cam thảo có tác dụng làm dịu dạ dày, giúp giảm chứng ợ nóng, khó tiêu và các vấn đề về dạ dày như loét. Nó giúp bảo vệ niêm mạc dạ dày khỏi các tác nhân gây viêm loét.
4. Giảm căng thẳng và lo âu
Cam thảo có tác dụng an thần, giúp thư giãn cơ thể và giảm căng thẳng. Các hợp chất trong cam thảo giúp cân bằng hormone cortisol, hormone gây căng thẳng trong cơ thể.
5. Tốt cho hệ hô hấp
Cam thảo có khả năng làm dịu đường hô hấp, giúp giảm ho và làm sạch đờm. Nó cũng có tác dụng hỗ trợ trong điều trị các bệnh về phổi như hen suyễn và viêm phế quản.
6. Chống oxy hóa và bảo vệ tế bào
Cam thảo chứa các chất chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi tác hại của các gốc tự do, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh mãn tính và lão hóa sớm.
7. Tốt cho sức khỏe gan
Cam thảo có tác dụng giải độc và bảo vệ gan. Nó giúp cải thiện chức năng gan, tăng cường quá trình thanh lọc độc tố trong cơ thể.
8. Hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
Một số nghiên cứu cho thấy cam thảo có thể giúp điều chỉnh mức đường huyết, hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường nhờ khả năng cải thiện chức năng insulin và giảm sự hấp thụ đường từ thực phẩm.
9. Giảm mỡ và hỗ trợ giảm cân
Cam thảo có thể giúp giảm sự tích tụ mỡ trong cơ thể và hỗ trợ quá trình giảm cân, đặc biệt là bằng cách giảm cảm giác thèm ăn và điều hòa chuyển hóa.
10. Tăng cường sức khỏe da
Cam thảo có tác dụng làm sáng da, giảm thâm nám, tàn nhang và làm dịu các vấn đề về da như eczema, mụn trứng cá.
Cách sử dụng cam thảo
- Pha trà: Dùng vài lát cam thảo khô hãm với nước nóng, có thể kết hợp với hoa cúc, kỷ tử, bạc hà, quế, gừng…
- Sắc nước uống: Dùng trong các bài thuốc thảo dược giải độc gan, trị ho, viêm họng.
- Ngậm trực tiếp: Một lát cam thảo ngậm sẽ làm dịu cổ họng và giảm cơn ho.
- Dùng trong ẩm thực: Làm chất tạo ngọt tự nhiên, thêm vào trà, nước sắc thuốc bổ.
- Dạng chiết xuất: Có sẵn trong viên nang, siro hoặc tinh chất.
Lưu ý khi sử dụng
- Không nên dùng lâu dài với liều cao: Glycyrrhizin có thể gây giữ muối, tăng huyết áp, giảm kali máu nếu dùng liên tục liều cao trong nhiều tuần.
- Người huyết áp cao, bệnh tim, thận hoặc phụ nữ mang thai nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thường xuyên.
- Không nên nhầm với “cam thảo bắc” là rễ cây khác (chẳng hạn như rễ cỏ ngọt) – cần phân biệt rõ nguồn gốc.
- Liều an toàn: Khoảng 2–5 g cam thảo khô mỗi ngày cho người lớn, không dùng quá 6 tuần liên tục nếu không có chỉ định.